Four alternative madrigals (2016) uitgave Intrada Heerenveen
De oorsprong van het madrigaal ligt in Italië, waar vanaf ca. 1530 de term ‘madrigale’ werd gehanteerd voor meerstemmige a cappella zettingen van gedichten van uiteenlopende aard en vorm. Toen de Italiaanse madrigalist Alfonso Ferrabosco in het midden van de zestiende eeuw zijn werkterrein verplaatste naar het hof van koningin Elizabeth I, kon de Engelse adel kennismaken met een rijke Italiaanse madrigaalcultuur. In 1588 verscheen in Londen Musica transalpina en in 1590 Italian Madrigals Englished, waardoor de Italiaanse stijl en smaak in muziek en poëzie kon doorsijpelen tot het grote publiek. Vanaf dat moment publiceerden vooraanstaande Engelse componisten als William Byrd, Thomas Morley, Orlando Gibbons en Thomas Weelkes madrigalen op nieuwe Engelse gedichten, meestal handelend over het leven van alledag. Ernst en luim, lyriek en sarcasme werden muzikaal vertolkt in de stijl van die tijd.
Tot op de dag van vandaag vormt muziek een geliefd onderdeel van het standaardrepertoire van menig kamerkoor. Ik kon het niet laten op mijn beurt met muzikale middelen commentaar te leveren op teksten waardoor de meesters uit die tijd zich lieten inspireren bij het schrijven van hun madrigalen. Achtereenvolgens klinken:
1
What is our life? A play of passion.
Our mirth the music of division.
Our mothers’ wombs the tiringhouses be,
where we are dressed for this short comedy.
Heaven the judicious sharp spectator is,
that sits and marks still who doth act amiss.
Our graves that hide us from the searching sun
are like drawn curtains, when the play is done.
Thus march we, playing, to our latest rest.
only we die in earnest, that’s no jest.
Sir Walter Raleigh
2
Though Amaryllis dance in green,
like fairy queen;
and sing full clear
Corina can, with smiling cheer.
Yet since their eyes make heart so sore.
Heigh ho, ‘chill love no more.
My sheep are lost for want of food,
and I so wood,
that all the day
I sit and watch a herdmaid gay,
who laughs, to see me sigh so sore.
Heigh ho, ‘chill love no more.
Her loving looks, her beauty bright
I such delight
that all in vain
I love to like and lose my gain,
for her that thanks me not therefor.
Heigh ho, ‘chill love no more
Ah, wanton eyes, my friendly foed,
and cause of woes,
your sweet desire
breeds flames of ixce and freeze fire.
Ye scorn to see me weep so sore.
Heigh ho, ‘chill love no more.
William Byrd
3
O that the learned poets of this time,
who in a lovesick line so well can speak,
would not consume good wit in hateful rhyme,
but with deep care some better subject find.
For if their music please in earthly things,
how would it sound if strung with heavenly strings?
Orlando Gibbons
4
Strike it up, Tabor, and pipe us a favour!
Thou shalt be well paid for thy labour.
I mean to spend my shoe sole
to dance about the Maypole!
I will be blithe and brisk,
leap and skip, hop and trip,
urn about in the rout,
until very weary, weary joints can scarce frisk.
Lusty Dick Hopkin, lay on wirth thy napkin,
the stitching cost me but a dodkin.
The morris were half undone,
were’t not for Maretin of Compton.
O well said jigging Al’ce.
pretty Jill stand you still!
Dappar Jack means to smack.
How now? fie! fie! fie! fie! fie! fie! fie! you dance false.
Thomas Weelkes